دندان بهترین نقش و سختترین ساختار را در فک انسان و بسیاری از جانوران مهرهدار به عهده دارد. عمده ترین کاربرد دندان، تکهتکه و آسیاب کردن غذاها میباشد. علاوه بر این، در انسان ها، دندان نقش بسیار مهمی در تکلم و ادای صحیح کلمات ایفا میکند. هر فرد در دوره زندگیاش دارای دو سری دندان میشود:
دندانهای شیری و دندانهای دایمی
دندانهای شیری (Deciduous Teeth)
شاید فکر کنید دندانهای شیری هم 32 تا هستند که اشتباه است، دندانهای شیری 20 عدد هستند که بعد از بازه زمانی مشخص برای هر فرد به مرور میریزند و دندانهای دائمی جایگزین آنها میشوند. از آنجا که دندانهای شیری پایه و اساس دندانهای اصلی و دائمی هستند، مراقبت از آنها و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان ضروری میباشد. این دندانها ۲۰ عدد (۱۰ عدد در هر فک) میباشد که در نیمه هر فک دو دندان پیشین، یک دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک قرار گرفته است. تکامل دندانهای شیری از دوره جنینی شروع میشود و در آمدن آنها پس از تولد نوزاد و از شش ماهگی شروع میشود.
بیشتر بدانید
دندانهای دایمی (Permanent Teeth)
این دندانها ۳۲ عدد (۱۶ عدد در هر فک) میباشند که در نیمه هر فک دو دندان پیشین، یک عدد دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک و سه دندان آسیاب بزرگ قرار دارد. رویش دندانهای دایمی از شش ماهگی شروع میشود و آخرین دندانهای آسیاب بزرگ به نام دندانهای عقل در سنین ۲۰ سالگی در میآیند. توضیح اینکه دندانهای آسیاب بزرگ فاقد دندانهای ریشه دندانها در فک بالا یا فک پایین قرار گرفته و توسط لثه پوشانده میشوند. دندانها از چندین بافت با تراکم و سختی متفاوت ساخته شدهاند.
انسانها دارای چهار نوع دندان هستند که هر کدام عملکرد خاصی دارند:
-
دندانِ پیش (Incisors): غذا را برش میدهند.
-
دندانِ نیش (Canines): غذا را پاره و خرد میکنند.
-
پرمولر (آسیای کوچک یا آسیاب کوچک) (Premolars): وظیفه جویدن و له کردن غذا را بر عهده دارند.
-
دندانِ مولر (آسیاب بزرگ یا آسیای بزرگ) (Molars): با قدرت بیشتری از دندانهای آسیای کوچک غذا را به لحاظ فیزیکی هضم میکنند.